SIYAH KUGUNUN SARKISI
Ilhan Irem, Truva Yayinlari, siir, 112 sayfa
'Siyah Kugunun Sarkisi', muzisyen, sair ve ressam kimlikleriyle bilinen Ilhan Irem'in 57 siirini bir araya getiriyor. 'Senfonik Siir' alt basligini tasiyan kitapta yer alan siirler, metafizik acilimlarinin yaninda, sert ogeler tasiyan dizelerle de dikkat cekiyor. Kitapta yer alan siirler, Irem'in son yillarda muzik dunyasiyla arasina bayagi mesafe koyarak mistisizme yonelen tarzina dair ipuclari da barindiriyor. Siirler, mistik, ruhani aski merkeze almalarinin yaninda, son donemlerde olup bitenlere dair dusuncelerle de olusturulmus. Irem'in son yillarda olusturdugu mistik, metafizik, dogaustu, tasavvufi ve 'sirli' cagrisimlarla dolu dunyasini merak eden hayranlarina onerilir.
DOKUZ YUZ KATLI INSAN
Mustafa Merter, Kaknus Yayinlari, psikoloji, 443 sayfa
Merter'in 'Dokuz Yuz Katli Insan'inin altbasligi 'Tasavvuf ve Benotesi Psikolojisi' basligini tasiyor. Merter, Ingilizcedeki Transpersonal Psychology'nin Turkce karsiligi olarak benotesi psikoloji kavramini kullanmis. Merter'in calismasi temelde, modern psikoloji ile S�fi psikolojisi arasindaki benzerliklerle farkli yonleri karsilastiriyor. Calismasina modern bilimin tarihiyle baslayan Merter, buradan, bilincdisi kavraminin nasil olustugunun izini suruyor. Kitabin bundan sonraki bolumleri de, Merter'in Mevlana ve Ibn Arabi'den hareketle, S�fi psikolojisine odaklaniyor. Mustafa Merter'in kitabi konunun meraklisi icin hayli cekici olabilir.
KURTCULUK (1787-1923)
Bilal N. Simsir, Bilgi Yayinevi, tarih, 613 sayfa
Bilal N. Simsir, 'Kurtculuk' isimli bu kitabinin girisinde soyle diyor: "Turkiye bugun bir Kurtculuk sorunuyla karsi karsiyadir. 'Kurt sorunu' degil, Kurtculuk sorunu." Dolayisiyla bu cerceveden yola cikan calisma, bir etnik sorunun nedenlerini ve sonuclarini ortaya koymaktan ote, daha cok, bu sorunun yarattigi soylemi analiz ediyor. Kitap, ekler disinda 'Kurtculugun Tarihsel Kokenleri', 'Tanzimat Surecinde Kurtculuk', 'Sevr Surecinde Kurtculuk' ve 'Mondros'tan Lozan'a Kurtculuk' baslikli dort bolumden olusuyor. Calisma, hatirlanacagi gibi, Simsir'in 1975 yilinda yayimlanan 'Ingiliz Belgeleriyle Turkiye'de 'Kurt Sorunu' (1924-1938): Seyh Sait, Agri ve Dersim' baslikli kitabiyla ayni konuyu paylasiyor. Simsir'in calismasi, Kurt sorununa resmi soylemden farkli bir bakis acisi sunmasa dahi, en azindan, 'Kurtculuk' soylemi konusunda yaptigi kapsamli arsiv calismasiyla ilgiye deger.
INOVASYON HAYAT KURTARIR
M. Rauf Ates, Dogan Kitapcilik, kisisel gelisim, 121 sayfa
M. Rauf Ates, ekonomi, is gazeteciliginden asina olunan bir isim. Capital ve Economist'tin yayin direktoru olan Ates'in, yonetim konularinda yayimlanmis calismalari da bulunuyor. Ates, Innovasyon konusunda yayimlanan cogu kitabin teknik oldugunu ve bu kitaplarin da kavramin genel anlamda anlasilmasini zorlastirdigini savunuyor. Necmiye Alpay, innovasyon kelimesinin Turkcede sade ve yerlesik bir karsiliginin oldugunu ve bu karsiligin da "yenilik" oldugunu yazmisti. Turkiye'de pazarlama, isletme alaninin, Turkcede karsiligi belli kelimelerden cok, bu kelimelerin yabanci karsiliklarini kullandiklari da bilinen bir konu. Innovasyon da bu kelimelerden biri. Kelimeyi "yaraticilik" olarak kullananlar da var. Ates'in bu calismasi ise, birbirinden farkli sirketleri inceleyerek, yoneticilere inovasyonun kurum genelinde nasil tesvik edilecegini gostermeyi amacliyor.
KILO YONETIMI VE BILIMSEL ZAYIFLAMA
Metin Ozata, soylesi: Dilek Kaykilar, Is Kultur Yayinlari, saglik, 99 sayfa
Yayinevinin '99 Sayfada Dizisi'nden cikan 'Kilo Yonetimi ve Bilimsel Zayiflama', okuyuculara beden sagliklarini bozmadan, nasil kilo verebilecekleri ve dengeli bir kilo kontrolune nasil ulasabilecekleri gibi konularda bilgi vermeyi amaclayan bir rehber kitap. Endokrinoloji ve diyabet uzmani Prof. Dr. Metin Ozata ile saglik alaninda calismis gazeteci Dilek Kaykilar'in ortak emegiyle ortaya cikan kitap, ideal kilonun ne oldugunu, neden kilo alindigini, kilonun nasil yonetilebilecegini, cocuklarin asiri kilo almamasi icin nelerin yapilabilecegini, gece yeme sendromunun ne oldugunu ve en cok yapilan beslenme yanlisliklarini anlatiyor.
MINOTOR'U KISKIRTMAK
Anais Nin, ceviren: Puren Ozgoren, Everest Yayinlari, roman, 176 sayfa
'Minotor'u Kiskirtmak', Anais Nin'in 'Icsel Kentler' dizisinin besinci kitabi. Hatirlanacagi gibi, 'Ates Merdivenleri', 'Albatrosun Cocuklari', 'Dort Odali Kalp' ve 'Ask Evindeki Casus', Nin'in, 'Icsel Kentler' dizisinden daha once cikmis romanlar. 'Icsel Kentler' dizisi, ask, ihanet, baglilik, fedak�rlik ve guven gibi, insan ruhunun onemli yapitaslarina odaklanan ve Nin'in tarzini en iyi yansitan diziydi. 'Minotor'u Kiskirtmak'in bas kahramani Lillian, bulundugu Golconda'da, cocuklugunun anilarina iner. Kahramanimizin bu "inis" aninda, Nin'in romanlarinin basat unsuru olan erotizmle de olabildigince sarmas dolas oldugunu, ayrica belirtmeye gerek yok.
0-1 YAS BEBEK BESLENMESI VE MERAK ETTIKLERINIZ
Hilal Mocan, Alfa Yayinlari, saglik, 120 sayfa
Prof. Dr. Hilal Mocan cocuk hastaliklari uzmani. Ikinci baskisini yapan bu kitap da, uzmanin, 0-1 yas araligindaki bebeklerin saglikli beslenmesi konusunda, anne-babalara sundugu onerilerden olusuyor. Anne sutu, emzirme, cocuk beslenmesinde ana noktalar, temel besin gruplari, buyume-beslenme takibi, bebeklerde ek besinlere gecis donemi, bebekler icin beslenme tarifleri ve emziren annenin beslenmesi, kitabin baslica bolumlerini olusturuyor. Ayrica kitabin ikinci kisminda, anne ve anne adaylarinin Mocan'a gonderdikleri sorulardan ve Mocan'in bu sorulara verdigi cevaplarindan olusan 'Merak Ediyorum' bolumunun de, oldukca yararli oldugunu belirtelim.
NAMASTE
Ozcan Yurdalan, Agora Yayinlari, gezi, 296 sayfa
Namaste, Ozcan Yurdalan'in 'Sari Otobus' isimli gezi dizisinin ucuncu kitabini olusturuyor. Hatirlanacagi gibi, dizinin ilk kitabi, 'Ahsap Fanus: Iran Yolculugu' adini tasiyordu. "Bilen bilir, eger Hindistan'a bir kez gitmisseniz, ama gercekten gitmis, orada bulunmussaniz kaniniza girer, kendi dunyaniza dondukten sonra bile sizi ceker, bir daha mutlaka gidersiniz. Hic direnmeyin." diyen Yurdalan, bu kitabinda, Hindistan'a 1992-2001 yillari arasinda, yedi kez yaptigi gezilere dair izlenimlerine yer veriyor. Ilk baskisi 2003 yilinda yapilan 'Namaste', Hindistan'in, basta Amritsar, Delhi, Fatehpur Sikri, Agra, Jaipur, Madras, Kalkuta ve Puskar olmak uzere, yirmiyi askin bolgesini anlatiyor.
MENDERES MAGNESIASI
Orhan Bingol, Homer Kitabevi, arkeoloji, 204 sayfa
Menderes Magnesia'sindaki ilk kazilari, Carl Humann 1890-1893 yillari arasinda yapmis ve kazi sonucunda yazit, heykel ve mimari yonden degerli buluntular ortaya cikarilmisti. Yayinevinin 'Antik Kentler' dizisinden cikan bu kitap, Magnesia'da gerceklestirilen kazilarin halihazirda vardigi asamayi okurlara ulastirmayi amacliyor. 1984 yilinda Magnesia kazilarina baslayan Prof. Dr. Orhan Bingol, su an, Magnesia Kazi Baskani gorevini yurutuyor. Bingol, buradaki 24 yillik kazilari boyunca ortaya cikartilan buluntulari eski bilgilerle butunlestirerek sunuyor. Kitabin, Magnesia tarihi disinda, arkeolojik, mitolojik kavramlara yer veren sozluk ile bir kaynakcadan olustugunu da belirtelim.
RONESANS VE REFORM CAGI
Preverved Smith, ceviren: Serpil Caglayan, Is Kultur Yayinlari, tarih, 325 sayfa
Preserved Smith'in 'Ronesans ve Reform Cagi', bu donemin tarihini veriyor, fakat yogunluklu olarak donemin sosyal arkaplanina odaklaniyor. Dolayisiyla Smith, Ronesans'tan Reform'a uzanan sureci anlatirken odak noktasina insani ve onun somut, gunluk yasamindaki degisimleri koyuyor. Bu donemdeki okullar, dusunce akimlari, kitaplar, yayincilik dunyasi, eglence mek�nlari, mutfaklari, fahiseleri, ayyaslari, usaklari ve cadilari, calismada okuyucunun karsilasacagi dikkat ceken ayrintilar. "Reform tarihine iliskin yeni bir kitap yazma istegim, bu hareketin 16. yuzyildaki ekonomik ve entelektuel devrimlerle olan kendine ozgu iliskisini yerli yerine koyma ihtiyacindan kaynaklanmistir." diyen Smith'in kitabi, 'Sosyal Kosullar', 'Kapitalist Devrim', 'Belli Basli Dusunce Akimlari', 'Donemin Mizaci' ve 'Reform Hakkinda Yorumlar' baslikli bolumlerden olusuyor.
YARIM EKMEK
Fakir Baykurt, Literatur Yayinlari, roman, 364 sayfa
'Yarim Ekmek', yayinevinin bayagi bir zamandir baslattigi 'Fakir Baykurt Kitapligi' dizisinin sekizinci kitabi. Baykurt'un bu kurgusu, bas kahramani Kezik Acar ve ailesi uzerinden, Almanya'daki Turklerin nasil yasadiklarini, sorunlarinin neler oldugunu hik�ye ediyor. Baykurt bu hik�yenin arkaplanina da, Turkiye sol edebiyatinin onemli bir ismine yakisir sekilde, 12 Eylul 1980 darbesinin Turkiye'de yarattigi calkantilari, hic yoktan verilen olum cezalarini, o donemde yasanan sosyoekonomik calkantilari ve sikintilari ustaca yerlestiriyor. Demiryolcu Mustafa'yla yasadiklari ask sonucunda evlenen Kezik, uc cocuk sahibi olduktan sonra kocasini bir kazada kaybeder. Uc cocuguyla bir basina kalan Kezik, careyi Almanya'ya gidip isci olarak calismakta bulur. Kezik'in Almanya'daki zor calisma sartlari, bu zorluklar karsisindaki inadi ve Almanya'da yeni bir hayat kurmasi, romani asil olay orgusu.
BEN 50 YASINDAYIM, OGLUM 59
Stella M. Trevez, editor: Necla Feroglu, Remzi Kitabevi, roman, 214 sayfa
Stella M. Trevez'in 'Ben 50 Yasindayim, Oglum 59' isimli bu kitabi, yazarin daha once yayimlanan 'Ben 44 Yasindayim, Oglum 53'un devami. Trevez'in bu romani, dogaustu bir olayin dunyalarini alt ust ettigi Stella'yi ve ailesini hik�ye ediyordu. Bu devam romaninda da, romanin merkezindeki Stella, gecmisiyle yuzlesmek zorunda oldugunu dusunur. Reenkarnasyonla orulu roman, Stella'nin eski hayatinda oglu olan Jackie'ye bulmak icin Fransa'ya gitmesiyle hareket kazanir. Stella'nin Jackie'yi aramasi ve bundan sonraki gelismeler, romanin asil olay orgusu. Yazarin daha onceki romanini okuyup begenmis olanlar ile reenkarnasyon oykulerine ilgi duyanlara onerilir.
HAYAT
Melania G. Mazucco, ceviren: Alev Sumer, Dogan Kitapcilik, roman, 342 sayfa
Melania G. Mazucco'nun 'Hayat'i, Italya'dan New York'a yapilan bir gocu hik�ye ediyor. Italya'nin buhranli 1903 yillarinda, on iki yasindaki Diamante ile 9 yasindaki Vita, Guney Italya'nin bir limanindan iki binden fazla bir gocmenle Amerika'ya goc eder. Diamante ve Vita'nin New York deneyimi, bu sehrin gorkemine ve buyuk karmasasina tanik olacak, ozellikle New York'un suc orani yuksek bir bolgesinde, Prince Street'te, hayatta kalma, yeni bir hayat kurma ve Amerikali olma mucadelesi vereceklerdir. Mazucco'nun, 2003'te 'Strega Edebiyat Odulu'nu kazanan bu romani, iki kahramaninin, yeni dunyadaki hayat mucadelesini, bu dunyanin verdigi heyecan paralelinde anlatiyor.
EGITIM UZERINE
Immanuel Kant, ceviren: Ahmet Aydogan, Say Yayinlari, felsefe, 135 sayfa
Immanuel Kant'in 'Egitim Uzerine'si, yayinevinin yeni basladigi dusunurun toplu eserleri dizisinin ilk kitabini olusturuyor. Kant'in Turkce yayimi icin kuskusuz sevindirici bir baslangic olan kitap, 'Ruhun Egitimi', 'Ahlaki Egitim' ve 'Pratik Egitim' baslikli uc bolumden olusuyor. "Ozgurluk sevgisi dogal olarak insanda o kadar guctur ki, bir kere ozgurluge alistiginda, artik her seyi onun ugruna feda edecektir. Sirf bu sebepten oturu talim-terbiyenin disiplin kismi cok erken donemlerde yerini almalidir, cunku bu yapilmadigi zaman, hayatta daha sonra kisiligi degistirmek kolay olmayacaktir. Disiplinden yoksun insanlar gelip gecici her arzuyu, her hevesi takip etmeye yatkindirlar." diyen Kant, insanin Rousseaucu anlamda soylu ozgurluk duygusuyla dolu olmadigini, henuz gelismemis ve dolayisiyla egitilmek zorunda olan bir "insani tabiata" sahip olduklarini savunuyor.
CESARETIN ANAHTARI
Nora Roberts, ceviren: Mine Atafirat, Epsilon Yayincilik, roman, 320 sayfa
Nora Roberts, Turkiyeli okuyucularin asina oldugu bir isim. Zira kendisinin su ana kadar, muhtelif yayinevleri tarafindan Turkcede yayimlanmis cok sayida eseri bulunuyor. Roberts'in 'Cesaretin Anahtari' isimli bu romani da, kendisinin daha once yayimlanan 'Bilgeligin Anahtari' ve 'Isigin Anahtari'yla beraber, 'Anahtar' isimli uclemesini olusturuyor. Bu romanda, son anahtar olan 'Cesaretin Anahtari'ni bulmak, Zoe isimli kahramanin gorevidir. Zoe'nun, Roberts'in bu uclemesinde, bas kahraman sifatina haiz uc kadin kahramandan biri oldugu hatirlanacaktir. Zoe, eger kilidi acmayi basarirsa, uc arkadas kurtulacak, ask ve iyilik kazanacaktir. Roberts'in bu uclemede kullandigi Irlanda efsaneleri, 'Cesaretin Anahtari' icin de gecerli. Kahramanlarimiz, ozgurluge kavusmaya calisirken hem dissal guclerle ugrasacak hem de kendileriyle de mucadele edip yuzlesecektir.
YAZ BABA!
Ali Birerdinc, Sosyal Yayinlari, ani, 219 sayfa
'Yaz Baba!', 1980 yillari oncesi ve sonrasinda, Turkiye'nin calkantili donemlerinde muhabirlik yapmis Ali Birerdinc'in anilarindan olusuyor. Muhabirlige 1976 yilinda Dunya gazetesinde baslayan Birerdinc, sirasiyla Gunaydin ve Sabah gazetelerinde calismis, son olarak da Star'a gecerek, gazetenin Yurt Haberleri Servisini kurmustu. Birerdinc, bu kitapta daha cok, yaptigi haberlerin izinden giderek anilarini okuyucuyla paylasiyor. Kitap bu yonuyle, 12 Eylul 1980 darbesi basta olmak uzere, Turkiye'nin yakin tarihine dair onemli ayrintilar barindiriyor. Bunun disinda, Birerdinc'in haberlerinin de, ozellikle gazetecilik egitimi alan ogrenciler icin de somut ornekler sundugunu belirtelim.
BIR MAHKgM
Lutfu Oflaz, Akis Kitap, roman, 96 sayfa
Lutfu Oflaz, 2000 yilindaki secimlerde halkin cumhurbaskani adayi olarak gosterilmisti. Bilindigi gibi Oflaz, 12 Eylul'den sonra, yazdigi bir yazi nedeniyle yargilanan ilk yazar ve darbeye karsi insan haklari kampanyasini baslatan ilk isimdi. Fikirleri nedeniyle cezaevine de atilan ve medyadaki yozlasmayi her firsatta dile getiren Oflaz'in bu romani, yazdigi yazi nedeniyle mahkum oldugu, cezaevine girdigi ve nihayet cezaevinden ciktigi donemi hik�ye ediyor. Oflaz hik�yesini, mahk�miyetin yansidigi yerli ve yabanci basindan yaptigi alintilarla da olabildigince destekliyor. Daha cok ani-roman unsurlariyla olusturulan kitap, baski gormus gazeteci-yazarin otobiyografik metni olarak dusunulebilir.
SES KAYIT VE MUZIK TEKNOLOJILERI
Ufuk Onen, Citlembik Yayinlari, muzik, 426 sayfa
Kendisi de Ses Kayit Muhendisi olan Ufuk Onen, ayni zamanda, Hazy Hill grubunda da gitarist, vokalist ve besteci olarak bulunmus. Dolayisiyla Onen'in bu kitabi, tamamiyla ses ve muzik bilgisi ile deneyimlerine dayaniyor demek, abartili olmaz. Onen'in kitabi, amator ve profesyonelleri ses ve muzik teknolojileri gibi karmasik konularda bilgilendirmeyi amacliyor. Sinyaller, kablolar, konnektorler, hoparlorler, amplifikatorler, akustik, dijital ses teknolojisi, mikrofonlar, mikser, kayit cihazi formatlari, sinyal islemciler, kanal kayit, kayit teknikleri, midi, senkronizasyon, editing, miks ve goruntu icin ses-post produksiyonu, kitabin ele aldigi baslica konular.
MUSTERI HAKLIDIR: MUSTERININ EL KITABI
Muhsin Salman, Kora Yayin, mizah, 126 sayfa
Muhsin Salman'in kitabi, ismiyle yaniltmasin. Cunku kitap, tuketicinin haklarini hatirlatmayi amaclayan bir rehber kitaptan cok, tuketimin mizahi yonuyle ilgilenen yazilardan olusuyor. Mizah gundelik hayati cekilebilir kilan baslica silahlardan biri. Salman'in yapmaya calistigi da, gundelik hayatta tanik oldugu veya dostlarindan dinledigi fikralardan hareketle mizahin gucunu kullanmak. Kitaptaki mizahi oykulerin, yasanmis olaylardan derlenmesi de, metinlerin gerceklik payini arttiran baslica unsur. Kitapta yer alan oykuler bu yonleriyle, kurnaz musterilerden kurnaz saticilara kadar, Turkiye'nin kendine ozgu tuketim kulturune dair bir "okuma" sunuyor.
PARERGA ILE PARALIPOMENA
Arthur Schopenhauer, ceviren: Levent Ozsar, Biblos Yayinlari, felsefe, 300 sayfa
'Parerga ile Paralipomena' adli bu kitap dizisi Arthur Schopenhauer'un, 1788-1860 yillari arasindaki metinlerinden olusuyor. Schopenhauer felsefesinde onemli bir nokta olan metinlerin bu ilk cildi, dizinin ozgun yapitindaki ilk cildindeki denemelerin dordune yer veriyor. Denemelerden ilkinin konusu, gercek ile ideal arasindaki iliskiyi ele aliyor. Sonraki iki denemenin konusunu da, felsefe tarihindeki onemli kisi ve akimlarin degerlendirmelerinden olusuyor. Schopenhauer, dorduncu ve son denemesindeyse, eszamanlilik diye adlandirilan olgulara, yazgi, talih ve hatta iyilik perisi olarak adlandirilan gucleri felsefi incelemeye tabi tutuyor.
IKI KERE OLEN KADIN
Manos Eleftheriou, ceviren: Sibel Babacan, Karakutu Yayinlari, roman, 232 sayfa
'Iki Kere Olen Kadin', Manos Eleftheriou'nun 'Krizantemler Zamani'ndan sonra yayimlanan ikinci romani. Eleftheriou, sadece farkli alanlarda yazmis bir edebiyatci degil, ayni zamanda 400'den fazla gufteye de imza atmis bir besteci. Eleftheriou'nun tarihsel ozellikleriyle dikkat ceken bu romani, Yunanistan'da yasanan bir ic savas esnasinda, Aralik 1944'te tutuklanan bir kadin aktrisin, ayni gece infaz edilmesi hik�yesiyle basliyor. Fakat onun oldugu soylenen cesedin, kardesi tarafindan yapilan teshisinde, kendisine ait olmadigi anlasilir. Dolayisiyla kendi ismi verilmesine ragmen, bu cesedin ona ait olmadigi anlasilir. Aktris bu esnada baska bir yerde yasamaktadir. Bu olaydan tam elli yil sonra, bir doktor, aktrisin izini surecektir. Doktor, aktrisi tutuklayan kisiden ve aktrisin bir donem evinde yasadigi kadindan, kendisine dair gercekleri ogrenecektir.
ZIRH DEVRINDE DENIZ MUHAREBELERI
Herbert Wrigley Wilson, ceviren: Lutfu Cekic, Kitap Yayinevi, tarih, 468 sayfa
'Zirh Devrinde Deniz Muharebeleri'nin ilk baskisi 1937 yilinda, Genelkurmay Baskanligi IX. Sube'si tarafindan yapilmisti. Yayinevinin 'Sahaftan Secmeler' dizisinden cikan kitap, calismanin birinci cildi olup, deniz muharebelerinin 1850-1914 yillari arasindaki zaman dilimine odaklaniyor. Calismanin onemi, daha once ahsaptan yapilan gemilerin kullanildigi deniz savaslarinda, zirh sisteminin gelistirilmesiyle gelinen yeni asamayi inceliyor olmasi. Yuzyillardir deniz savaslarinin tek araci olan ahsap govdeli, yelkenli, toplarini bordasinda tasiyan kalyon, sadece otuz yil icinde yerini, once demir, sonra celikten insa edilen, buharla hareket eden, toplarini doner taretlerde tasiyan zirhlilara birakti. Wilson'in calismasi, bu yeni zirhli gemilerin 70 yil icinde, deniz savaslari tarihini nasil degistirdiklerini ayrintili olarak anlatiyor.
GREV
Orhan Kemal, Everest Yayinlari, oyku, 224 sayfa
Orhan Kemal'in 'Grev'inin ilk baskisi 1954 yilinda yapilmisti. Kitabin ilginc yonu, daha cok romanlariyla bilinen Orhan Kemal'in oykulerinden olusuyor olmasi. Kitapta yer alan oykulerin cogunlugu, iscilerin dunyasini hik�ye ediyor. Zor yasam sartlarinda calisan iscilerin hik�yelerinin arkaplaninda da, bu zor sartlarin degisecegine dair umut ve aydinlik da dikkat cekecek derecede kendini gosteriyor. Son baskisi 1996'da yapilan 'Grev'deki on sekiz oyku, Turkiye edebiyatinin en onemli isimlerinden olan Orhan Kemal'in, son yillarda yeniden yayimlanan kulliyatina, onemli ve degerli bir katki sunuyor.
OSMANLI'DA MAHKUM OLMAK
Omer Sen, Kapi Yayinlari, tarih, 169 sayfa
Omer Sen'in 'Osmanli'da Mahkum Olmak' isimli bu kitabi, Turkiye'de su ana kadar fazla islenmemis bir konuya, Osmanli Imparatorlugu'ndaki hapishanelere, bu hapishanelerin Avrupalilasma surecinde izledigi seyre odaklanan bir calisma. Zindan kulturunden hapishanelere gecis, hapishanelerde yapilan reformlar, Cumhuriyet ile kurulmus yeni bir devlete devredilen ceza infaz kurumlari ve bu kurumlarin ozellikleri calismanin temel konulari. Sen'in incelemesi, Turkiye icin h�l� buyuk sorun teskil eden ve edecek gibi gorunen hapishane konusunun oncesini ogrenmek acisindan onemli bir calisma.
FENER ISIGINDA ASK
Ugur Ziya Simsek, Sokak Kitaplari Yayinlari, roman, 317 sayfa
'Fener Isiginda Ask', Ugur Ziya Simsek'in 'Cin Tarikati'ndan sonraki ikinci romani. Roman, 1920'lerde isgal Istanbul'unun Fenerbahce spor kulubunu hik�ye ediyor. Bu donemlerde oynadigi maclar, halk uzerinde buyuk etki yaratan Fenerbahce'nin basarisi, o donem kulubun kaptanligini yapan Demir Nedim Bey'in mucadelesi paralelinde veriliyor. Tahmin edilebilecegi gibi kaptan Nedim Bey'in, Ingiliz Tegmen John karsisindaki mucadelesi, yalniz sahalar ve futboldan ibaret kalmayip, Ingilizlerin Istanbul'u isgali karsisinda verilen bir siyasi mucadele anlamina da gelecektir.
ADEM'IN COCUKLARI
Erdogan Erentoz, Assos Yayinlari, deneme, 152 sayfa
Erdogan Erentoz 'Adem'in Cocuklari'nda yer alan denemeleriyle insanoglunun ozunden uzaklasip maddenin egemenligi altina girdiginin altini ciziyor. Yazar, insanin buyuk bir yalnizliga suruklendigini vurgularken, yasamdaki tum olumsuzluklara ragmen mutlulugu yakalayan ruhsal dunyasi gelismis bireylerden ornekler veriliyor. 'Adem'in Cocuklari', insanoglunun dogmalardan kurtulmadikca asla gercek mutluluga kavusamayacagini aktarirken, maddenin insanin icsel dunyasina yaptigi yikici etkileri one cikariyor.
ASK SIIRLERI
Federico Garcia Lorca, yayima hazirlayan: Fahri Ozdemir, Kirmizi Yayinlari, siir, 146 sayfa
'Ask Siirleri', Ispanyol siirinin onemli ismi Lorca'nin secme siirlerine yer veriyor. Kitabin sonunda, Pablo Neruda'nin, Lorca'yi anlatan bir yazisi da bulunuyor. 'Mecnunun Biri' isimli siir soyle: "Ey Mecnun/zavalli sevdali,/evinde yaktilar kekik dalini. // Ne git derim sana, ne de kal,/kitlemis bir kere kapini anahtar. // Gumus kapli anahtar/bir kurdeladan sarkar. // Kurdelada su bir satir;/yuregim uzaklardadir. // Sokagimda hic dolanma./birak kalsin her sey havada. // Ey mecnun,/zavalli sevdali./Evinde yaktilar kekik dalini."
* * * * *
Evrim geciren elestiri
ELESTIRI KURAMLARI
Tahsin Yucel, Is Kultur Yayinlari, 2007, 128 sayfa.
Elestirinin konusu nedir? Belki de daha genis anlamiyla 'elestiri nedir?' diye sormaliyiz. Turkiye edebiyat cevrelerinde uzun zamandir bu sorulara cevap araniyor. Ancak bu sorulara cevap arayan sadece Turkiye'deki degil tum dunyadaki edebiyat cevreleri. Roland Barthes yakin zamanda cikan Romanin Hazirlanisi adli kitabinda kisa da olsa bu konuya deginmisti. Simdi ise sozu Barthes'in "Dunya vardir ve yazar konusur, iste yazin budur. Elestirinin konusu cok farklidir; 'dunya' degil, bir soylemdir, bir baskasinin soylemidir; bir birinci dil (ya da nesne-dil) uzerinde gerceklestirilen bir ikinci dil, ya da (mantikcilarin deyimiyli) bir ust-dildir" diye kitaba baslayan Tahsin Yucel aliyor.
Yucel Elestirinin Kuramlari adli kitabinda once yazin elestirisinin tarihine kisaca bir goz atiyor. Kitapta elestiriyi oncelikle yazin yapitlarina yaklasim bicimi ve bu konudaki temel yonelim ile yontemler acisindan ele alan Yucel calismayi hazirlarken de tarihsel verileri gozdem uzak tutmuyor. Ancak bir elestiri tarihi yazmak gibi amaci olmadiginin altini ciziyor.
Akademisyenlikten de gelen yetkinligiyle elestiri kavramini uc ana baslikta irdeleyerek okura pesinden gidebilecegi net bir yol sunuyor Yucel. Elestiriyi kuralci, olgusu ve ic elestiri basliklari icinde inceliyor. Ve bu basliklari kendi icinde ayiriyor. Tum bu irdeleme sirasinda da edebiyat tarihinde bugune kadar elestiri uzerine soylenmis sozleri okura sunuyor.
Kucuk bir basucu kitabi
Kitabin sonuna dogru oznel fikirlerini okurla bulusturuyor Yucel. 'Elestirinin Kiyilarinda' adini verdigi bolumde konuyla ilgili olarak yine tarihsel bir yolculuga cikarak Bati yazinin nasil bir evrim gecirdigini gozler onune seriyor. Gunumuze gelindiginde yazin turlerinin artik bulaniklasmasina atifta bulunuluyor. Elbette bu degisimin elestiri uzerinde yarattigi durumlar da Yucel'in konularindan birini olusturuyor.
Elestiri Kuramlari adli kitap 'Sonuc' bolumuyle bitiyor. Sozu bir kez daha ele alan Yucel bu satirlarda da kitap boyunca anlattigi bilimsel arastirmalarin, onemli edebiyatci ve elestirmenlerin tezlerini bir potaya alarak "Gorunuse bakilirsa, ister bilimsel, ister yazinsal olamk istesin, elestirinin islevinin surekliligi (her elestirmen kendi kisliginin ve kendi caginin bakis acisini getirecegine gore, en eksiksiz gorunen elestiriler bile yapiti tuketemeyecektir) ve yaraticiligini saglayan da budur" sonucuna ulasiyor. Yucel'in kitabi hicbir zaman sona ermeyecek 'elestiri' tartismasini hem tarihine hem de niteligine vakif olmak isteyenler icin 'kucuk' bir basucu kitabi ozelligi tasiyor.
Demet Caput
* * * * *
Ermeni tarihine yolculuk
ERMENILERIN TARIHI
Rene Grousset, Ceviren: Sosi Dolanoglu, Aras Yayincilik, 751 sayfa.
Tarih boyunca isminin gectigi agir mucadelelere, toprak kavgalarina, istilalara ve felaketlere ev sahipligi yapmis toplum olarak Ermeniler hem akillarda, hem de bugune dek pek cok arastirmaci ve siyaset bilimcinin calismalarinda yer edindi.
Fransiz tarihci Ren� Grousset, ilk kez 1947 yilinda yayimladigi kitabi Ermenilerin Tarihi'nde, Ermeni halkinin, milattan once ikinci ve ucuncu binyillara kadar uzanan tarihini inceliyor. Kitabinda, Ermenistan'da ve Bati ulkelerinde konu uzerine yapilmis bilimsel calismalari, destanlari, ortacag Ermeni, Grek, Arap, Suryani, Gurcu tarihcilerinin yapmis oldugu arastirmalari kaynak edinen Ren� Grousset, kitabini uzun yillar yaptigi arastirmalar sonucunda yazmis.
Gorsel belgeler esliginde
On iki bolumden olusan, fotograf ve haritalarla renklenen calisma, Ermeni halkinin nasil kok saldigi ve bu derecede gelistigi sorusuna yanit ariyor. Simdiye dek ilk Ermeni-oncesi kralliklarindan pek soz edilmemesinin nedenini, yalnizca Hitit kaynaklari ve referanslarinda belirtilen Bati Ermenistan'in sinirlarina iliskin belgelerin, Hitit imparatorlugunun cokusuyle bir anda arsivlerden yoksun kalmasina bagliyor. Ote yandan Van Ermenistan'inda sarkiyatcilarin varsaydigi fakat Dogu kulturunde ne denli rol oynadiklari uzun sure kestirilememis basta Huriler olmak uzere daha pek cok uygarligin varligina deginiliyor. Ayrica Ermenilerin Tarihi sadece Ermenilerin degil, bu toplumun asirlarca ayni cografyayi paylastigi ve turlu sosyal kulturel etkilesimlerde bulundugu Bizanslilarin, Perslerin, Sasanilerin, Araplarin, Gurculerin, Suryanilerin, Kurtlerin ve Turklerin tarihine de farkli bir gozden bakiyor. Kitap bu yonuyle, Anadolu'da Ermenilerin cokca yasadigi Kars, Van, Erzurum, Malatya, Diyarbakir gibi kentlerle ilgili yerel calismalara da katki saglayabilecek nitelik tasiyor.
Ren� Grousset, Ermeni tarihine h�kim olmak ve derinlemesine bir calismaya tanik olmak isteyenler icin kapsamli bir tarih kitabi sunuyor. Kitabin ilk yayimlandigi yili (1947) dusundugumuzde de eserin kaynak olarak kullanildiginda saglayacagi faydalar tartisilmaz.
Bahar Guler |
